Ervaringsdeskundigheid: Hoe kun je daarmee bijdragen in de zorg en ondersteuning?

“Stap in de schoenen van degene om wie het gaat” en “Als ik later groot ben dan word ik ervaringsdeskundige”. Zomaar wat treffende citaten van de inspirerende online themabijeenkomst Ervaringsdeskundigheid, die plaatsvond op vrijdagochtend 20 november.

Inleiding door Saskia Schurman
Oprichter van Nieuwe Bezems Anne Vrieze gaf eerst een korte uitleg over waar Nieuwe Bezems voor staat. Vervolgens gaf Saskia Schurman, ervaringsdeskundige GGZ en genomineerde voor de Gouden Bezem 2020, een algemene inleiding over wat ervaringsdeskundigheid is. “Als ik later groot ben word ik ervaringsdeskundige”, dat had ze niet bedacht toen ze jong was. Na ervaringen met wat de maatschappij zegt dat je vooral niet kan is Saskia zich gaan ontwikkelen om te leren en daarmee overeind te blijven. Ze bleef actief. Ze wilde haar verhaal delen en iets op gang brengen. Vaak werd ze voor werkgroepen en commissies gevraagd, altijd onbetaald. Totdat ze gevraagd werd mee te doen aan een denktank, waarin adviseurs plaats hadden voor € 1.200 per dag. In de denktank heeft ze ter discussie gesteld waarom zij dan niet betaald werd. “Wat is mijn toegevoegde waarde?”, zo vroeg ze. De adviseurs beaamden dat zij echt van toegevoegde waarde was en sindsdien kon ze ook haar uren gaan factureren. Ze werd “facturatiewaardig” en begon met haar bureau Eigenwijze Saskia.

Om voor elkaar te krijgen dat je inspanningen als ervaringsdeskundige betaald worden, vraagt het om een open houding van beide kanten. De gezamenlijke opdracht is het helpen van mensen. De toegevoegde waarde van een ervaringsdeskundige is herkenning en erkenning van de mensen om wie het gaat. Je vindt elkaar omdat je dezelfde taal spreekt, ook in stilte. Er is ook herkenning in lichaamstaal. Daarom kom je als ervaringsdeskundige sneller tot de kern dan een hulpverlener die niet ervaringsdeskundig is. Saskia wil niet meer denken in verschillen, alleen nog in overeenkomsten tussen mensen. Vermeldenswaardig is nog dat zij het samen met bureau LWPC voor elkaar heeft gekregen om het project De Wachtverzachter te laten subsidiëren door de gemeente Dronten. Jullie gaan hier vast meer over horen!

Alle informatie over het werk van Saskia Schurman kun je vinden via de link: https://eigenwijzesaskia.nl/

Frans Douw en Piet Broenland over ervaringsdeskundigheid van ex-gedetineerden en mensen met verslaving
Frans was als puber al ervaringsdeskundig. De gevechten met autoriteiten op puberleeftijd zijn de latere drijfveren voor zijn carrière. Eerst heeft hij met jongeren gewerkt, ook in gevangenissen. Hij groeide door tot gevangenisdirecteur. Inmiddels is hij gepensioneerd en is nu vrijwillig actief op het gebied van herstel. Vooral verbindt hij mensen om te zorgen dat het herstel sneller gaat. Zijn behoefte ligt niet in systeemdenken, maar in mensdenken. Frans heeft problemen met het woord Ervaringsdeskundigheid. Immers iedereen die problemen heeft of heeft gehad, op welk gebied dan ook, is ervaringsdeskundig. Iedereen maakt wel wat mee. Hij vindt wel dat iedereen een opleiding moet hebben, op MBO of HBO niveau. Specifieke ervaring is van toegevoegde waarde, net als kunnen reflecteren op je eigen gedrag. Kennis van systemen op verschillende niveaus is prettig om erbij te hebben.

Je kunt als ervaringsdeskundige iemand goed helpen omdat je geweest bent waar de mensen nu zijn. In 5 minuten kan de wereld van een jongere veranderen doordat een ervaringsdeskundige wordt ingezet. Frans vindt dat iedereen al van jongs af aan een goed mens is: “Je bent altijd een goed iemand geweest, maar je deed de verkeerde dingen”. De meesten hadden een onveilige achtergrond, alleen niet voor iedereen is dat een reden om de criminaliteit in te gaan.

Frans ziet dat we van een individualistische neoliberale tijd gaan naar delen. Hij is nu bezig met een samenwerkingsproject om mensen zo kort mogelijk in detentie te laten zitten. Ook gaat het om emancipatie van mensen die hun eigen ervaringen inbrengen. Er is nu een terughoudendheid om ex-gedetineerden in dienst te nemen. Frans publiceert regelmatig en schrijft nu het boek “Het zijn mensen”. Ook doet hij de podcast de Prisonshow. Samen met Toon Walravens schreef hij het artikel “Ervaringsdeskundige weet welk denkproces vooraf gaat aan crimineel gedrag”. Eva artikel toevoegen.

Piet Broenland heeft een achtergrond van 20 jaar in verslaving en detentie. Hij is nu 12 jaar in herstel. Zelfhulpgroepen zijn wat hem betreft de basis van herstel. In detentie heeft hij het diploma MBO4 SPW gehaald. Daarna is hij gestart in de zorg. Nu werkt hij als ambulant begeleider in de psychiatrie bij HVO Querido. Binnen de organisatie zit hij in de vakgroep Visie op Verslaving, waardoor er een andere kijk is ontstaan op verslavingsproblematiek. Hij begrijpt de angst en het verdriet van verslaafden en gedetineerden. Zij vinden veel herkenning bij hem.

In 2017 heeft Piet zijn eigen bedrijf Ikigaicounceling opgericht. Hij doet dat naast zijn baan. Zijn doel is herstel van verslaving. Hij werkt met zijn bedrijf in gevangenissen en GGZ instellingen en geeft trainingen voor aandacht voor herstel. Hij probeert echt aandacht e vragen voor verslaving. Hij merkt dat de menselijkheid vaak ontbreekt: Als iemand je vertelt dat je een draaideurcrimineel bent dan ga je er ook in geloven. Piet vindt dat je iedereen steeds weer een kans moet geven, op enig moment valt het kwartje. De term Verwarde Personen bestaat volgens hem niet. Het gaat om mensen met bepaalde problemen waar aandacht voor nodig is. Een nieuwe term zou kunnen zijn: Ervaringsprofessional. Diens meerwaarde zit in de ondersteuning vanuit ervaringskennis. En ja het kan zijn dat je wordt meegezogen in een verhaal en dan weer je eigen pijn voelt. Dan is het belangrijk om afstand te nemen door volledige verantwoordelijkheid te nemen voor jezelf.

Beleidsbeïnvloeding via het vertellen van verhalen
Ervaringsdeskundigen willen vaak verandering in beleid en uitvoering. Hoe pak je dat nu aan? Riemie van Dijk, onze vaste blogger, vertelt er meer over.

Een methode kan zijn de narratieve benadering, het vertellen van verhalen over echte mensen. Zo deel je de leefwereld met de systeemwereld. Zorg dat je kennis in verhalen wordt verwerkt. Dat verhalen raken. Vanuit de verhalen kun je conclusies trekken over wat werkt, dus de vertaling naar beleid en praktijk. Ga na: Waar raakt dit verhaal? Hoe breng je de beweging op gang?

We worden uitgenodigd om in de schoenen te stappen van degene om wie het gaat. Je volgt de film van iemands leven. Juist verhalen kunnen zorgen voor meer gezond verstand in het sociale domein. Gebruik verhalen om ervan te leren. Doe meer met de grote schatkist van verhalen.

Je kunt het ook gebruiken voor zeggenschap en versterken van de eigen regie. De mens wordt held in zijn eigen leven. Verhalen zijn daarmee de brug naar veranderingen in het sociale domein.

Via deze link vind je de presentatie van Riemie: Eva graag link naar presentatie toevoegen

Klik hier voor de website van Enerrgy, het bureau van Riemie.

Wil jij op de hoogte gehouden worden van onze evenementen en bijeenkomsten? Meld je aan voor de Nieuwe Bezems Community!