Duizendpoot Annemarie helpt zorgverleners anders te kijken naar “onbegrepen gedrag”

De Nieuwe Bezem community groeit! Met ruim 150 leden, is de community inmiddels een groot netwerk geworden van professionals die actief zijn in het sociaal domein. De leden bekleden uiteenlopende functies van beleidsmakers, politici en wetenschappers tot Wmo consulenten, jeugdconsulenten en ouderencoaches. Maar wie zijn die Nieuwe Bezems eigenlijk? In deze reeks stellen wij regelmatig een Nieuwe Bezem aan je voor. Deze week stellen we Annemarie Dekker voor.

Annemarie is 44 jaar oud en moeder van drie kinderen die inmiddels jongvolwassen zijn. Ze woont in Ermelo en ze werkt als coach in de ouderenzorg. Ze begon haar carrière in de gehandicaptenzorg. Drie jaar geleden begon ze als ‘coach onbegrepen gedrag’ in de ouderenzorg. Naast coaching ontwikkelt en geeft ze trainingen, is ze deel van het expert team voor de wet ‘zorg en dwang’ en geeft ze les op het mbo. Een bezige Nieuwe Bezem dus. Naast al die drukte houdt Annemarie veel van dieren en vindt ze het soms heerlijk om helemaal niets te doen.

“De term ‘coach onbegrepen gedrag’ is niet voor iedereen goed te vatten. Ik ben eigenlijk aangetrokken om te onderzoeken hoe men kan omgaan met lastig probleem/signaal gedrag van ouderen. Dat komt namelijk best weleens voor. Binnen mijn werkpraktijk keken zorgverleners voornamelijk vanuit een medisch perspectief naar gedrag. In mijn rol voeg ik de leefomgeving en andere factoren die niet per definitie medisch zijn toe aan de medische diagnoses. Ik gebruik het gedrag als spiegel voor zorgverleners. Daar geef ik ook trainingen over.”

Als we Annemarie vragen of ze weleens vastgelopen is in regels en procedures, antwoordt Annemarie daar volmondig ‘ja’ op.
“Ik heb een aantal jaren ergens gewerkt waar ze vooruitliepen op de meerderheid van de organisaties in het sociaal domein. Er waren wel kaders, maar binnen die kaders was er heel veel ruimte. Daar kon ik veel dingen realiseren binnen de organisatie. Ik heb daar kunnen ervaren hoe het is als er voorbij regels en protocollen wordt gekeken, als je de mens in het middelpunt plaatst.

Daarna kwam ik via mijn werk veel in contact met ambtenaren en overheidsinstellingen en werd er veel onmogelijk gemaakt voor cliënten. Zo was er bijvoorbeeld een moeder die dagelijks voor haar zoon zorgde en gebruikmaakte van een taxiservice om bij haar zoon te komen. Opeens werd de taxi niet meer betaald en kon deze moeder haar zoon niet meer verzorgen. Dat is niet in goed overleg gegaan en ik vond dat pijnlijk om te zien. Misschien was er wel een oplossing waarin de moeder en de gemeente er beide gunstig uit kwamen?

Dat kom ik nu ook tegen in de ouderenzorg. Veel van de activiteiten zijn geldgedreven. In de groene cijfers blijven wordt heel belangrijk gevonden en er wordt naar mijn inzien nog niet creatief genoeg mee omgegaan om te zorgen dat niet alleen de cijfers groen blijven, maar ook om de zorgvragers in het middelpunt te zetten, de mensen waar het uiteindelijk om draait.

Daarnaast willen we binnen de zorg graag beheersen. Veel zorgverleners hebben overtuiging dat ze goed weten wat goed is voor ander. De maatschappij verandert steeds meer naar eigen regie. Het past niet meer dat een ander bepaalt wat goed voor je is.

Er is niet een goed of fout. Het is elke keer kijken naar: hoe gaan we het in deze situatie met elkaar doen?’

Wat is dan wel met gezond verstand werken in jouw vakgebied?
“Ik vind het belangrijk om elke keer vanuit de situatie te kijken wat er aan de hand is, wat er nodig is, wie er nodig is en hoe dat kan worden gemonitord. Situaties verschillen vaak veel van elkaar. Ik stel mezelf steeds weer de vraag: wat betekent dit voor de persoon in kwestie?

Hoe pas je dat zelf toe?
“Toen ik hier ging werken had ik al een tijdje niet meer in de ouderenzorg gewerkt. Daar werkte ik voor het laatst toen ik 18 was. Toch leek er nog weinig veranderd in de afgelopen twintig jaar. Net of de tijd in de ouderenzorg heeft stilgestaan. Ik vond het eerste jaar in deze functie best lastig, omdat ik niet zo het idee had dat het zo van toegevoegde waarde was. Totdat ik hoorde van veel mensen dat het betekenisvol is en dat het iets veranderd heeft. Ik vind het voor mezelf best moeilijk, omdat het langzaam gaat met kleine stapjes. Ik blijf mezelf verplaatsen in de ander en ik doe wat ik kan om te zorgen dat de situatie verbetert voor de zorgvrager en voor zorgverleners.”

Heb je een moment gehad in je carrière dat je dacht: he, hier heb ik echt iets anders gedaan dan anderen?
“Jazeker. In mijn huidige functie heb ik veel teweeggebracht met mijn aanpak. Tegenwoordig hoor ik zorgverleners vragen stellen als: ‘wat is hier de vraag? Waarom doet deze persoon wat hij of zij doet en welke factoren spelen daarin mee?’ Dat heb ik toch maar mooi bereikt, dat iemand niet per definitie wordt bestempeld als ‘lastig’ of ‘agressief.’

Daarnaast is er nu meer verbinding tussen verschillenden functionarissen op mijn werkplek. Het was eerst hiërarchisch. Nu hoor ik dat men beter met elkaar communiceert. Dit heb ik natuurlijk niet alleen gedaan, maar ik heb er wel aan bijgedragen.”

Heb jij een gouden tip voor anderen die ook het verschil willen maken in het sociaal domein?
“Mijn tip is om kritisch te kijken naar de taal binnen je werkpraktijk. En termen eens goed onder de loep te nemen. Er samen betekenis aan te geven. Daardoor komen zowel verschillen als overeenkomsten boven tafel en weet je of je dezelfde doelen nastreeft.”

Wil jij net als Annemarie deel uitmaken van de Nieuwe Bezem community? Meld je aan via de knop.