Waarom de jeugdhulp niet gebaat is bij een nieuw stelsel
Door Drs. Anne Vrieze, directeur van de online WWZ Academie en auteur van het boek Gezond Verstand in het Sociale Domein
Ik schrok toen ik in november 2019 op LinkedIn een bericht zag van minister Hugo de Jonge. Het rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd over de gemeentelijke jeugdhulp is vernietigend. De stelselwijziging in 2015 heeft helemaal niet geholpen, integendeel. In plaats van dat de wachtlijsten gedaald zijn, zijn ze gestegen en kinderen krijgen niet of te laat hulp. De minister reageerde met een voor mij onverwachte reactie: Hij wil weer een nieuwe stelselwijziging, nu van gemeentelijk naar regionaal niveau. Huh? Hugo zou het sociale domein toch even met rust laten? Krijgen ouders en jongeren dan wel hulp met een nieuwe stelselwijziging? De reacties op dit voorstel bleven natuurlijk niet uit.
Vrijwel iedereen is het erover eens dat nog een nieuwe stelselwijziging niet helpt om de zorg op tijd en goed bij ouders en kinderen te krijgen, dat is goed te lezen. De gemeenten zijn, terecht, beledigd omdat ze al goed regionaal samenwerken en inkopen. Zij kampen met dezelfde problemen als gemeenten die dat niet of minder doen, dus regionalisering lost niets op. Toch is de steen nu in de vijver gegooid. Ik hoop dat de minister er nog op terugkomt.
De suggestie van de minister om de administratie te verminderen vind ik wel een goed idee. De instellingen voor jeugdhulp, maar ook die voor thuiszorg en begeleiding, hebben nu te maken met bijna 400 gemeenten, die de verantwoording op verschillende manieren willen zien. Dat kost ze een uur per hulpverlener per dag extra. Eenduidigheid, 1 format voor alle gemeenten, kan in die zin al helpen. Na de schrapsessies onder leiding van Rita Verdonk is in ieder geval besloten om te gaan stoppen met tijdschrijven. Maar helpt dat de klanten van de gemeenten? Niet zolang consulenten niet de vrijheid krijgen om de ruimte binnen de wetten en regels te zoeken – die er is. Of dat niet durven. Of voor de gezinnen bepalen wat goed is. Doe nou gewoon wat er gedaan moet worden! Wat is voor de ouders het belangrijkste probleem?
Keep it simple, doe wat nodig is, met gezond verstand en een frisse en creatieve blik. In een goed gesprek met de zorgvragers en mantelzorgers om wie het immers gaat. Dat is waar het nieuwe boek van Anne Vrieze, Gezond Verstand in het Sociale Domein, over gaat. Aan de hand van de historie van 25 jaar sociaal domein laat zij zien dat het nodig is dat we stoppen met systeemdenken en voortaan gaan mensdenken. Immers de wetten in het sociale domein zijn er om mensen zorg en ondersteuning te bieden. Ze bieden voldoende ruimte voor de belangrijkste vraag: “Waar wordt u nou eigenlijk gelukkig van?” Als je die vraag stelt dan komen er verrassende antwoorden, die voor de overheid vaak goedkoper zijn dan de voorzieningen die in het standaard gemeentelijk pakket zitten. Het boek is verkrijgbaar via de link: www.wmotraining.nl/shop.